Atopowe Zapalenie Skóry to przewlekła choroba zapalna związana z nieprawidłową odpowiedzią układu odpornościowego. Uważana jest za jedną z najczęstszych chorób alergicznych. Stan zapalny skóry powstaje na skutek kontaktu z czynnikiem uczulającym tzw. alergenem.
Objawy choroby, takie jak silna suchość skóry, intensywny świąd, pękanie skóry, powstawanie grudek, zaczerwienia i sączących się ranek bywają bardzo uciążliwe. Aby zwiększyć skuteczność leczenia, bardzo ważne jest poznanie i jeśli to możliwe, unikanie czynników, które mogą powodować nagłe pogorszenie stanu skóry.
- ALERGENY KONTAKTOWE. Stanowią najczęstszą przyczynę zaostrzeń choroby u starszych dzieci i u dorosłych. Nieprawidłowości budowy warstwy rogowej naskórka mogą ułatwiać kontakt alergenów z komórkami układu immunologicznego. Najczęstsze alergeny to sierść kota lub psa, ale też roztocza i pyłki traw, dlatego atopia może zaostrzać się sezonowo. W przypadku stwierdzonej alergii zaleca się ograniczenie kontaktu z alergenem np. usunięcie dywanów i grubych zasłon z domu w sytuacji alergii na roztocza kurzu. Jeśli nie wiesz, co może powodować alergię wykonaj podstawowe badanie na określenie alergenu – testy skórne lub z krwi.
- ALERGENY POKARMOWE. Powiązanie alergii pokarmowej z atopią częściej zdarza się u małych dzieci niż u dorosłych pacjentów. Najczęstsze alergeny pokarmowe to jaja kurze, mleko, orzechy, sery, pszenica, soja, kakao, cytrusy.
- DŁUGIE, GORĄCE KĄPIELE. Wbrew pozorom długotrwała kąpiel wcale nie nawilża skóry, przeciwnie – wysusza ją. Dodatkowym czynnikiem zaostrzającym objawy jest wysoka temperatura wody. Strumienie gorącej wody mogą przynieść chwilową ulgę w przypadku mocnego świądu, jednak z upływem czasu będzie to rzutować niekorzystnie na stan naskórka. Zaleca się maksymalnie kilkunastominutowe kąpiele w letniej wodzie z dodatkiem substancji natłuszczających. Po kąpieli zastosuj balsam lub krem natłuszczający, który ma działanie odbudowującą barierę ochronną skóry.
- NIEKONTROLOWANE DRAPANIE SKÓRY. Chorobie towarzyszy bardzo silny świąd, który wyzwala konieczność ciągłego drapania i uszkadzania przez to skóry. Powstawanie drobnych ran i zadrapań sprzyja powstawaniu infekcji bakteryjnych, które dodatkowo pogarszają stan naskórka. Ulgę przy nadmiernym swędzeniu może przynieść zimny prysznic, okłady z gazy nasączonej zimną wodą lub zastosowanie kremu nawilżającego.
- NIEODPOWIEDNIA PIELĘGNACJA. Bardzo ważnym elementem leczenie AZS jest nawilżenie i natłuszczanie skóry. Preparaty natłuszczające tzw. emolienty (do mycia i smarowania skóry) stosuj regularnie, zarówno w okresie wyraźnego nasilenia objawów, jak i w momentach, gdy ustępują. Chronią one przed utratą wody ze skóry.
- NIEPRAWIDŁOWE STOSOWANIE LEKÓW. Główną grupą leków stosowanych na skórę w AZS są glikokortykosteroidy – maści i kremy sterydowe. Bardzo ważne jest, aby stosować je dokładnie w taki sposób, jak zaleci lekarz – przez jak najkrótszy okres czasu potrzebny do opanowania objawów (do dwóch tygodni), w odpowiedniej ilości. Z drugiej strony pamiętaj, że w dawkach leczniczych uznawane są za leki bezpieczne, dlatego nigdy nie przerywaj samodzielnie leczenia z obawy przed działaniami niepożądanymi leku.
- ZANIECZYSZCZENIA POWIETRZA. Zauważono, że mieszkańcy dużych miast częściej chorują na AZS, co prawdopodobnie spowodowane jest większym zanieczyszczeniem powietrza. Dym tytoniowy również niekorzystnie wpływa na zmiany skórne, dlatego unikaj przebywania w zadymionych pomieszczeniach.
- WODA. Chlor w wodzie przy kontakcie ze skórą może powodować uczucie pieczenia – należy unikać częstego i długotrwałego korzystania z basenów, szczególnie Zdecydowanie lepsze będą baseny, gdzie woda jest ozonowana. Niekorzystnie może wpływać na skórę tzw. twarda woda.
- PRZEGRZEWANIE SKÓRY I NADMIERNE POCENIE. Przylegające materiały i tworzywa sztuczne mogą być przyczyną zmian wypryskowych na skórze. Należy nosić przewiewną odzież i unikać długotrwałego noszenia rękawic gumowych (szczególnie w przypadku zmian na dłoniach), pod którymi skóra będzie się zaparzać. Zawarte w pocie związki takie jak sól, mocznik i kwasy organiczne będą drażnić skórę, nasilając świąd.
- SUCHOŚĆ POWIETRZA. Codziennie przebywanie w klimatyzowanych pomieszczeniach nasila wysuszenie skóry, a co za tym idzie, świąd. Warto zastosować w sezonie grzewczym w domu nawilżacze powietrza lub rozłożyć w pokoju mokry ręcznik do odparowania.
- WEŁNA I LANOLINA. Odzież, która ma bezpośredni kontakt ze skórą, powinna być wykonana z miękkiego tworzywa np. z bawełny. Unikaj wełnianych ubrań, a w preparatach do stosowania na skórę podłoża pozyskiwanego z wełny owczej – lanoliny.
- NIEWŁASCIWE PREPARATY DO PIELEGNACJI I DETERGENTY. Kosmetyki zawierające substancje drażniące oraz te o nieodpowiednim pH (np. mydła w kostce) mogą pogarszać stan chorobowy. Unikaj kosmetyków, które w swoim składzie zawierają SLS (Sodium Lauryl Sulfate, laurylosiarczan sodu) odpowiedzialny za pienienie kosmetyków; SLS wchodzą one często w skład szamponów, kosmetyków do mycia ciała.
- STRES, ZABURZENIA EMOCJONALNE, ZMĘCZENIE. Istnieją badania, które wskazują, że stres jest czynnikiem, który może nasilać objawy atopowego zapalenia skóry. Pamiętaj, że życie w pośpiechu, lęku i ciągłym stresie będzie zmniejszać skuteczność terapii. Postaraj się, aby każdego dnia, w Twoim planie dnia znalazł się czas na odpoczynek, relaks i odpowiednia ilość snu.
Pamiętaj, że leczenie i pielęgnacja skóry w AZS wymaga cierpliwości. Tylko odpowiednie stosowanie leków połączone z regularną i systematyczną pielęgnacją skóry może przynosić oczekiwane efekty. W razie pytań skonsultuj się z lekarzem lub farmaceutą.